نگاه به اعتياد از منظري متفاوت به بهانه روز جهاني مبارزه با مواد مخدر
مبارزه با مواد مخدر در کشور متولي مشخص و پاسخگو ندارد
مدير گروه مطالعات اعتياد دانشکده علوم رفتاري و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکي ايران با اشاره به فعاليت سازمان هاي متعدد در کشور براي مبارزه با مواد مخدر، گفت: تداخل وظايف اين سازمان ها، عدم پاسخگويي و تغيير مکرر سياست ها به مانعي براي حل مساله اعتياد تبديل شده اند.
دکتر محمد باقر صابري زفرقندي در گفتگو با روابط عمومي دانشگاه علوم پزشکي ايران با بيان اينکه پديده اعتياد همچنانکه صرفا يک مشکل پزشکي نيست، نمي شود آن را محدود و محصور به مشکلات قضايي، جامعه شناختي، امنيتي و اجتماعي کرد، افزود: امروزه از هرکسي که به نوعي دستي بر آتش مبارزه با مواد مخدردارد، سوال کنيد اين پاسخ را خواهد داد که اعتياد يک پديده چند بعدي است که براي مديريت آن، نگاه همه جانبه و چند وجهي لازم است.
وي با اشاره به ضرورت يک نگاه جامع و اقدامات مستمر و مبتني بر شواهد علمي براي مبارزه با مواد مخدر، تصريح کرد: با اين حال در عمل تقريبا چنين اتفاقي رخ نمي دهد. در هر کشوري و از جمله کشور خودمان تشکيلات و سازمان هاي متعدد با عنوان مقابله و مبارزه با مواد مخدر فعاليت مي کنند ولي نتيجه آنها، وجود افراد زيادي است که از وابستگي به مواد مخدر رنج مي برند و خانواده هايي که در معرض فروپاشي هستند.
دکتر صابري زفرقندي وجود تشکيلات متعدد و غير متمرکز با تداخل وظايف و البته غير پاسخگو، تغيير مکرر سياست ها و راهبردها را به عنوان چالش هاي مبارزه با مواد مخدر در کشور برشمرد و افزود: به عنوان مثال در سطح خرد موضوع جمع آوري معتادان متجاهر و ايجاد تشکيلات گران قيمت به اسم کمپ هاي درماني ذيل ماده ?? قانون مبارزه با مواد مخدر هنوز به يک قاعده مندي مورد اجماع نرسيده است.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران گفت: با وجود تلاش هايي که انجام گرفته دانشگاه ها در فرايند تصميم سازي و تصميم گيري براي اين موضوع، عامدانه به بازي گرفته نمي شوند و هنوز شاهد باز توليد، نگاه جمع آوري معتادان به منظور پاک کردن چهره شهر ها هستيم.
وي ادامه داد: به همين دليل اين ابهام و چالش مطرح مي شود که آيا به راستي و درستي همه ظرفيت ها و اراده کشور ها معطوف به حل معضل اعتياد است؟ اگر پاسخ مثبت است چرا خروجي مورد انتظار را نداريم؟ سوال جدي تري نيز مطرح مي شود که اگر همه اين تشکيلات و فعاليت ها که بار هزينه اي زيادي را نيز بر جامعه تحميل مي کنند، تعطيل و جمع آوري شوند چه اتفاقي در حوزه اعتياد پيش خواهد آمد؟
اين استاد دانشگاه گفت: در پاندمي کرونا کمتر نهاد و يا سازماني چه در سطح ملي و يا بين المللي تمايل دارد که حتي به قيمت منتفع شدن مالي به شيوع کرونا خوش آمد بگويد. حتي شرکت هاي دارويي و واکسن سازي نيز که قاعدتا فرصتي را براي سود آوري به دست آورده اند، بسيار بعيد است که از وجود مهمان ناخوانده کرونا راضي باشند و براي دفع شر آن لحظه شماري نکنند. به همين دلايل، قابل انتظار است که در آينده نه چندان دوري جهان شاهد مهار کرونا باشيم همچنانکه در مورد ساير پاندمي ها در گذشته بوده است.
وي با بيان اينکه آحاد جامعه از کوچک و بزرگ، مسول و غير مسوول، عامي و دانشمند خطر ويروس کرونا را حس کرده اند، افزود: سوال اساسي در مورد پاندمي اجتماعي و بهداشتي اعتياد اين است که آيا همان شرايطي که درمورد مقابله با کرونا حاکم است در حوزه اعتياد نيز ساري و جاري است؟ آيا چرخش مالي عظيم مواد مخدر که بعد از تجارت سلاح در رده دوم است، اجازه خواهد داد که معضل اعتياد به حل شود؟
اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران اظهارکرد: درفرايند مبارزه با مواد مخدرجهت گيري ها و برنامه ها به سمتي سوق داده شده که امروز بخش بزرگي از جامعه در قالب مبارزه و يا فعاليت هاي علمي معيشت خود را مديون و مرهون وجود پديده اعتياد کرده اند و تا اين فرايند ادامه داشته باشد، ناخواسته همين تشکيلات مانع جدي براي حل معضل هستند.
وي افزود: اگر فرض کنيم از فردا در هر کشوري ديگر معضلي به نام اعتياد وجود نداشته باشد؟  با اين حادثه چه ميزان افراد از نان خوردن خواهند افتاد؟ چه تشکيلات و سازمان هايي معطل و در آستانه انحلال قرار خواهند گرفت؟ و اين سوال مهم نيز مطرح مي شود که نهاد سازي هاي متعدد و گسترده به اسم مقابله با مواد مخدر اعم از مقابله اي و يا تحقيقاتي و بهداشتي و درماني تا چه ميزان مي تواند ساخته و پرداخته شبکه منسجم، به روز و با قدرت انعطاف و عملياتي شبکه هاي تهيه وتوزيع مواد مخدر باشد؟
دکتر صابري زفرقندي با اشاره به توسعه مراکز درماني اعتياد در کشور، خاطر نشان کرد: گره زدن معيشت درمانگران و خصوصا پزشکان که در زمره افراد توانمند و نخبه جامعه هستند به اعتياد تا چه ميزان مي تواند به حل اين معضل کمک کند؟ چه کسي برآورد کرده است تا بدانيم چه بخشي از بي کاري پنهان پزشکان و يا در سطح جامعه در قالب و به ظاهر در راستا و با عنوان مبارزه با مواد مخدر و يا درمان جبران شده است؟ اگر برآورد برخي کارشناسان درست باشد که حجم قابل توجهي از معضل بي کاري پزشکان با توسعه مراکز درمان اعتياد سرپوش گذاشته شده، انتظار بهبودي اوضاع واقع بينانه نيست.
پايان خبر
حسين دزفولي