ولادت حضرت امام محمد باقر عليه‌السلام پنجمين امام شيعيان است که در سال 57 هجري قمري درمدينه متولد شد. پدر بزرگوارش امام سجاد (ع)و مادر والامقامش ام عبدا... است.

فضائل

پيشوايي امام باقر عليه السلام از صدر اسلام روشن و مسلم بود و نص بر امامت آن امام همراه با تعاريف رسول خدا، فراوان به ما رسيده است.
از آن امام معجزات و کرامات بسيار و نيز امور غريبه فراواني در کتب معتبر ثبت شده است.

مکارم اخلاق امام، زبانزد خاص و عام است و علوم و معارف فراواني از وجود ايشان سرچشمه گرفته است . وي همچنين توجه خاصّي به عبادت و ذکر و مناجات داشته است.
در زمان اين امام، عده‌اي متمايل به رهبانيت و ترک دنيا بودند که با مخالفت امام مواجه مي‌شدند.

علم

امام باقرعليه السلام چون در اواخر دوران حکومت بني اميه به ‌سر مي‌بردند، از ضعف قدرت حاکمه استفاده نموده و در نشر معارف اسلامي، تلاش گسترده‌اي کردند و با مخالفين و صاحبان عقايد مختلف، مناظرات مفصّلي داشتند و به سؤالات شيعيان و مخالفين پاسخ مي دادند. لذا از آن امام در تمام مسائل فقهي و اجتماعي و حکومتي روايات فراواني نقل شده است، به‌طوري‌که تقريباً هيچ کتاب روايي نيست مگر اين که از امام باقر عليه السلام در موارد مختلف روايتي ذکر شده است.

امام باقر عليه السلام با صحابي بزرگ رسول خدا، جابربن عبدا... انصاري روابط صميمانه‌اي داشتند و براي او احترام خاصي قائل بود.ند
براي آن امام، غير از جابر، اصحاب و راويان زيادي نام مي‌برند که در بين آنها جابربن يزيد جعفي و محمدبن مسلم و زراره و حمران، بسيار معروفند. شاعر معروف امام نيز کميت نام دارد.

حوادث دوران امامت

برادر امام باقر عليه السلام زيدبن علي بن الحسين پس از شهادت امام سجاد عليه السلام پرچم مخالفت با بني‌اميه را برافراشت و افراد زيادي را به دور خود جمع کرد. ولي امام باقر او را از قيام مسلّحانه منع کرد و فرمود: « هنوز وقتش نرسيده است، و قيام تو در انتها به ضرر مسلمين مي انجامد.» اما زيد که خون حسيني در رگ‌هاي او مي‌جوشيد، زير بار نرفت و قيام کرد و عاقبت در اثر اعلان مخالفت با بني‌اميه به شهادت رسيد.

حاکمان دوران امامت

امام باقر عليه السلام در زمان حکومت وليدبن عبدالملک به امامت رسيدند که پس از او سليمان بن عبدالملک و سپس عمربن عبدالعزيز و سپس يزيد بن عبدالملک و پس از او هشامبن عبدالملک، يکي پس از ديگري حاکم ممالک اسلامي شدند.
امام با هر يک از آنها به نحو خاصّي برخورد مي‌کرد، ولي متأسّفانه بعضي از بستگان وي، از جمله زيد بن حسن بن علي به بدگويي او دست زدند تا سرانجام هشام ، امام را مسموم کرد و به شهادت رساند.

امام باقر عليه السلام به فرزند ارجمندش امام صادق (ع) وصيت فرمود و به لقاء پرورگار شتافت.
آن حضرت داراي سه همسر و هفت فرزند بود.

از امام باقر عليه السلام مواعظ بسيار ارزشمندي به يادگار مانده است که تمام نسل‌ها تا قيامت از آن بهره‌مند خواهند بود.