خديجه در دوران جاهليت

حضرت خديجه عليها السلام در دوران جواني با تشکيل کاروان هاي تجاري به کسب درآمد پرداخت. وي با مديريت و درايتي قوي و به دور از رسم تاجران زمانه که رباخواري را از اصول ثروت اندوزي قرار داده بودند، به تجارت روي آورده بود .

تاريخ نگاران، بارها از او با عنوان هايي همچون «بانوي دورانديش و خردمند» يا «بانوي عاقل» ي ياد کرده اند. حضرت خديجه عليها السلام يکي از ثروتمندترين مکه بود، ولي هرگز از ياري فقيران روي برنگرداند و خانه اش همواره کعبه آمال مردم بينوا و پناه گاه نيازمندان بود. کرم، سخاوت، دورانديشي، درايت، عفت و پاک دامني، از وي بانويي پرهيزکار و مورد احترام ساخته بود. لقب «بانوي بانوان قريش» که در آن زمان به وي داده شد، نشان دهنده جايگاه او در ميان مردم است. (3)

نخستين بانوي مسلمان

حضرت خديجه عليها السلام نخستين زني بود که به پيامبري حضرت محمد صلي الله عليه و آله ايمان آورد و اولين بانويي بود که همراه امام علي عليه السلام با پيامبر به نماز ايستاد و پيشاني بندگي بر خاک ساييد. تاريخ نويسان از يکي از همسران پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله نقل کرده اند که مي گفت: من همواره از علاقه پيامبر به خديجه در شگفت بودم؛ چرا که حضرت بسيار از او ياد مي کرد و اگر گوسفندي مي کشت، به سراغ دوستان خديجه مي رفت و سهمي براي آنها مي فرستاد. روزي رسول خدا صلي الله عليه و آله در حالي که خانه را ترک مي کرد، نام خديجه را بر زبان آورد و از او تعريف کرد. کار به جايي رسيد که صبر خويش را از دست دادم و با کمال جرأت گفتم: «وي پيرزني بيش نبود و خدا بهتر از او را نصيب شما کرده است!» گفتار من چنان رسول خدا صلي الله عليه و آله را متأثر ساخت که آثار خشم و غضب در چهره ايشان ظاهر شد. در اين هنگام رو به من کرد و فرمود: ابدا چنين نيست!... هرگز همسري بهتر از او نصيب من نشده است. خديجه هنگامي به من ايمان آورد که همه مردم در کفر و شرک به سر مي بردند. او ثروت خود را در سخت ترين لحظات در اختيار من گذاشت. خدا از او فرزنداني نصيبم کرد که به ديگر همسرانم نداد.» (4)

خصوصيات حضرت خديجه (س)

خديجه از بزرگترين بانوان اسلام به شمار مي رود. او اولين زني بود که به اسلام گرويد؛ چنانکه علي بن ابي طالب (ع) اولين مردي بود که اسلام آورد. اولين زني که نماز خواند، خديجه بود. او انساني روشن بين و دور انديش بود. با گذشت، علاقه مند به معنويات، وزين و با وقار، معتقد به حق و حقيقت و متمايل به اخبار آسماني بود. همين شرافت براي او بس که همسر رسول خدا (ص) بود و گسترش اسلام به کمک مال و ثروت او تحقق يافت.

خديجه از کتب آسماني آگاهي داشت و علاوه بر کثرت اموال و املاک، او را «ملکه بطحاء» مي گفتند. از نظر عقل و زيرکي نيزبرتري فوق العاده اي داشت و مهم تر اينکه حتي قبل از اسلام وي را «طاهره » و «مبارکه » و «سيده زنان » مي خواندند.

جالب اين است او از کساني بود که انتظار ظهور پيامبر اکرم (ص) مي کشيد و هميشه از ورقه بن نوفل و ديگر علما جوياي نشانه هاي نبوت مي شد. اشعار فصيح و پر معناي وي در شان پيامبر اکرم (ص) از علم و ادب و کمال و محبت او به آن بزرگوار حکايت مي کند.

نمونه اي از اشعار خديجه (س) در باره پيامبراکرم (ص) چنين است:

فلو انني امسيت في کل نعمة       و دامت لي الدنيا و تملک الاکاسره

فما سويت عندي جناح بعوضة       اذا لم يکن عيني لعينک ناظره

اگر تمام نعمت هاي دنيا از آن من باشد و ملک و مملکت کسراها و پادشاهان را داشته باشم، در نظرم هيچ ارزش ندارد زماني که چشم به چشم تو نيافتند.

ديگر خصوصيت خديجه اين است که او داراي شم اقتصادي و روح بازرگاني بود و آوازه شهرتش در اين امر به شام هم رسي