محمد بن علي بن موسي مشهور به امام جواد و امام محمد تقي (???-???ق) امام نهم شيعيان اثناعشري است. کنيه او ابوجعفر ثاني و جواد و ابن الرضا از القاب مشهور وي است. ملقب شدن او به جواد را به دليل کثرت بخشش و احسان او دانسته‌اند.

امام جواد ?? سال امامت کرد که با حکومت مأمون عباسي و معتصم عباسي همزمان بود. براساس نقل بيشتر منابع، امام جواد(ع) در آخر ذي‌القعده سال ???ق در ?? سالگي مسموم و به شهادت رسيد. در ميان امامان شيعه، وي جوان‌ترين امام در هنگام شهادت بوده است. او در کنار جدش موسي بن جعفر(ع) در مقبره قريش در کاظمين به خاک سپرده شد.

سنّ کم او در هنگام امامت (هشت سالگي)، سبب شد تا شماري از اصحاب امام رضا(ع)، در امامت او ترديد کنند؛ برخي عبدالله بن موسي و عده‌اي احمد بن موسي شاهچراغ را امام خواندند و گروهي به واقفيه پيوستند؛ اما بيشتر آنان امامت محمد بن علي(ع) را پذيرفتند.

ارتباط امام جواد(ع) با شيعيان، بيشتر از طريق وکيلانش و به شکل نامه‌نگاري انجام مي‌گرفت. در دوره امامت او فرقه‌هاي اهل حديث، زيديه، واقفيه و غلات فعاليت داشتند. امام جواد(ع)، شيعيان را از عقايد آنان آگاه مي‌کرد و از نماز خواندن پشت سر آنها نهي و غاليان را لعن مي‌نمود.

مناظرات علمي امام جواد(ع) با عالمان فرقه‌هاي اسلامي در مسائل کلامي، همچون جايگاه شيخين و مسئله‌هاي فقهي مانند حکم قطع کردن دست دزد و احکام حج، از مناظرات معروف امامان معصوم دانسته شده است.

گفته شده به جهت سن کم امام و تحت کنترل بودن او، حدود ??? حديث از او روايت شده است. شمار راويان و اصحاب او نيز از ??? تا ??? تن گفته شده است. احمد بن ابي نصر بزنطي و صفوان بن يحيي و عبدالعظيم حسني از جمله اصحاب امام بودند.

در منابع شيعي،‌ مناقب و کرامات متعددي براي حضرت جواد(ع) نقل شده است. سخن گفتن هنگام تولد، طي الارض، شفا دادن بيماران و استجابت دعا از جمله کرامات وي شمرده شده است. عالمان اهل سنت، امام جواد را مورد احترام شمرده و شخصيت علمي و معنوي او را ستوده‌اند.

آثار فراواني درباره امام نهم به زبان‌هاي مختلف منتشر شده است که در برخي کتاب‌شناسي‌ها تا ??? اثر اعم از کتاب و مقاله و پايان‌نامه گرد‌آوري شده است. وفاه الامام الجواد، مسند الامام الجواد، موسوعه الامام الجواد عليه‌السلام، الحياه السياسيه للامام الجواد، حياه‌ الامام محمد الجواد از جمله اين آثار هستند.