عید قربان بر شیعیان جهان مبارک باد
اعمال شب عید قربان
احیا شب عید قربان مستحب مؤکد شمرده شده است.[۸] غسل و زیارت امام حسین(ع) از دیگر اعمال این شب است.[۹] براساس روایتی از امام صادق(ع)، زیارت امام حسین(ع) در این شب موجب بخشیده شدن گناهان می‌شود.[۱۰] از امام کاظم (ع) روایت شده که : «امام علی(ع) دوست داشت که انسان چهار شب از سال، خود را فارغ نماید؛ شب اول رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان». [۱۱]گفته شده منظور از فراغت، فراغت برای عبادت در آن با زنده نگهداشتن آن است.[۱۲]
اعمال روز عید قربان
روز عید قربان روز پر فضیلتی است که اعمال خاصی دارد که عبارتند از:
- غسل: به گفته علامه مجلسی، غسل در عید قربان سنّت مؤکد است تا آنجا که بعضی از علما آن را واجب دانسته‌اند.[۱۳] بهتر است غسل پیش از نماز انجام شود.[۱۴]
- نماز عید: این نماز در زمان غیبت امام زمان(عج) مطابق فتوای مشهور فقهای شیعه، مستحب مؤکد است.[۱۵]
- خواندن دعاهایی که پیش از نماز عید و قبل از آن وارد شده، مستحب است. به گفته علامه مجلسی، بهترین دعا در این روز، دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه و دعای چهل و ششم است.[۱۶]
- دعای ندبه: خواندن دعای ندبه در این روز همچون سایر اعیاد، مستحب است.[۱۷]
- قربانی کردن: انجام قربانی بر حاجیان حاضر در مکه، واجب و برای دیگر مسلمانان مستحبّ مؤکد است. بعضی از علما آن را بر کسانی که توانایی دارند، واجب دانسته‌اند.[۱۸] مستحب است بعد از نماز عید، کمی از گوشت قربانی خورده شود.[۱۹] طبق روایتی از امام صادق(ع) مستحبّ است هنگام قربانی این دعا خوانده شود: «وجّهْت وجْهی للّذی فطر السّموات و الارْض، حنیفاً مسْلماً و ما أنا من الْمشْرکین، إنّ صلاتی و نسکی و محْیای و مماتی لله ربّ الْعالمین، لا شریک له، و بذلک أمرْت و أنا من الْمسْلمین. اللّهمّ منْک ولک، بسْم الله والله اکبر. اللّهمّ تقبّلْ منّی»[۲۰][یادداشت ۱]
- گفتن تکبیرات مشهور: برای کسانی که در مراسم حج و صحرای منا هستند، بعد از پانزده نماز از نمازهای روزانه یعنی از نماز ظهر روز عید، شروع کرده تا نماز صبح روز سیزدهم؛ ولی کسانی که در آن جا نیستند، بعد از ده نماز آنها را می‌خوانند، از نماز ظهر روز عید آغاز نموده، تا نماز صبح روز دوازدهم. [۲۱] آن تکبیرها مطابق روایت کتاب کافی چنین است: «الله اکبر الله اکبر، لا اله الاّ الله و الله اکبر الله اکبر، و لله الْحمْد، الله اکبر علی ما هدانا، الله اکبر علی ما رزقنا منْ بهیمة الانعام و الْحمْد لله علی ما أبْلانا».[یادداشت ۲]
روزه در عید قربان
روزه گرفتن در روز عید قربان مانند عید فطر، حرام است.[۲۴]
قربانی در مناسک حج
منا محلی است که حجاج، صبح عید قربان به آنجا وارد می‌شوند. اعمال سرزمین منا سه چیز است:
قربانی، پس از رمی جمره عقبه انجام می‌گیرد.[۲۵]
شرایط قربانی در حج
یکی از سه حیوان شتر، گاو و گوسفند برای قربانی تعیین شده است؛ البته قربانی شتر و پس از آن گاو، بهتر است. قربانی سایر حیوانات غیر از سه حیوان مذکور کافی نیست.[۲۶] احتیاط مستحب آن است که ذبیحه را سه قسمت کنند: قسمتی را هدیه و یک قسمت را صدقه و قدری را هم بخورند.[۲۷]
اسرار قربانی کردن
سرّ رسیدن عبادت به قبول طولی عبادت است. مثلا طهارت شرط عرْضی است اما برای رسیدن به سر عبادت باید پرهیزگار بود و شرط قبول طولی نماز، تقوا است.[نیازمند منبع] انما یتقبل الله من المتقین.[۲۸] برای قربانی کردن اسراری ذکر شده است:
- حکمت قربانی قرب و نزدیک شدن به خداوند است که اگر عمل بر پایه تقوا باشد این نزدیک شدن حاصل می‌شود. لن ینال الله لحومها ولا دماؤها ولٰکن یناله التّقْویٰ منکمْ. ترجمه: هرگز [نه] گوشت‌های آنها و نه خون‌هایشان به خدا نخواهد رسید، ولی [این] تقوای شماست که به او می‌رسد.[۲۹]
- گلوی دیو هوای نفس و طمع را باید برید و او را کشت. [۳۰] [یادداشت ۳]
- از حکمت‌های قربانی کردن اطعام فقرا و نیازمندان است. رسول خدا در حجة الوداع صد شتر برای قربانی با خود آوردند. پیامبر اکرم حکمت واجب شدن قربانی را رسیدگی به فقرا عنوان کردند که به وسعت از گوشت بخورند و فرمود: گوشت را به آنها بخورانید.[۳۱]
- هدف از قربانی یاد خدا و یادآوری همه نعمت‌ها از جمله دام‌های حلال است و قربانی با یاد خداوند حلّیت پیدا می‌کند. لیشْهدوا منافع لهمْ ویذْکر‌وا اسْم الله فی أیامٍ مّعْلوماتٍ علیٰ ما ر‌زقهم مّن بهیمة الْأنْعام. ترجمه: تا شاهد منافع خویش باشند، و نام خدا را در روزهای معلومی بر دام‌های زبان‌بسته‌ای که روزی آنان کرده است ببرند.[۳۲][۳۳]
- شگرگزاری از خداوند برای هدایت و توفیق بندگی .برخی فقها در باره قربانی این گونه تعبیر کرده اند: «هذه الذبیحة شکراً لله علی هدایته و توفیقه»؛ «این قربانی به عنوان شکر خداوند متعال، در برابر هدایت و توفیق او است. [۳۴]
عید قربان در کشورهای اسلامی
عید قربان، یکی از تعطیلات رسمی در تقویم اسلامی است که در کشورهای اسلامی از یک روز تا یک هفته به مناسبت این عید بزرگ تعطیل بوده و در این مدت جشن‌ها و مراسم باشکوهی در این کشورها برگزار می‌شود. در جمهوری اسلامی ایران روز عید قربان تعطیل رسمی است.[۳۵]
کامنت