شهْر رمضان الّذي أنزل فيه الْقرْآن هدًي لّلنّاس وبيّناتٍ مّن الْهدي والْفرْقان

                                                                                سوره بقره آيه 185

ماه را در آسمان، مشتاقانه به تماشا مي رويم تا ماه مبارک را با آمدنش آغاز کنيم. چه مبارک سحري و چه روزهاي مهرباني! چه شب هاي صميمي اي.

رمضان، موسم عبادت و شستشوي جان در نهر پاک روزه داري است. بندگان خدا در اين ماه با اتصال به حلقه هاي دعا و عبادت، آسماني مي شوند و وجود خود را جاني تازه مي بخشند.

ماه مبارک رمضان، بهار قرآن

«رمضان» از ماده «رمض» به معناي سوزاندن است؛ البتّه سوزاندني که دود و خاکستر به همراه نداشته باشد. علت نامگذاري اين ماه از آن روست که در ماه رمضان، گناهان انسان سوزانده و نابود مي شود. ماه رمضان، ماه نزول قرآن مي باشد و تنها ماهي است که نامش در قرآن آمده و شب قدر نيز در اين ماه است.

پيامبراکرم صلي الله عليه و آله فرمودند: «تمام کتاب هاي آسماني، در ماه رمضان نازل شده اند. ماه رمضان، بهترين ماه خدا است». آن حضرت در جمعه آخر ماه شعبان، خطبه مفصّلي در عظمت ماه رمضان ايراد کرده اند که در بعضي از تفاسير و کتب روايي آمده است. همچنين در صحيفه ي سجاديه، امام سجاد (ع) با دعايي به استقبال ماه رمضان رفته و در وداع آن ماه، مناجات جان سوزي دارند.

فلسفه روزه

در حديث معراج داريم که پيغمبر اکرم(ص) وقتي به معراج رفت، در آنجا خطاب شد «يا أحْمد هلْ تعْلم ما ميراث الصّوم»؛ اي احمد، مي داني روزه چه اثري در پي دارد و چه چيزي به ارث مي گذارد؟ «قال: لا. ثمّ قال: ميراث الصّوم قلّه الْأکْل و قلّه الْکلام و ميراث الصّمْت أنّها تورث الْحکْمه و هي تورث الْمعْرفه و تورث الْمعْرفه اليقين فإذا اسْتيْقن الْعبْد لا يبالي کيْف أصْبح بعسْرٍ أمْ بيسْرٍ فهذا مقام الرّاضين»؛ روزه دو اثر دارد؛ يکي اثر ظاهري است که همان کم خوردن است و دومي که بالاتر است، کم صحبت کردن و سکوت است که ما به آن «صوم صمت» مي گوييم. اگر جلوي زبانت را بگيري و مراعات زباني داشته باشي، اين موجب مي شود که حکمت پيدا کني. آن وقت ميراث حکمت، معرفت است و معرفت هم يقين را از خود به ارث مي گذارد و ثمره يقين هم «مقام رضا» است و اين همان مقامي است که با آن مي تواني حجاب ها را برطرف کني.

پيامبر اعظم و فرزندان پاک و مطهرش دستورات و سفارش هايي براي بهره وري هر چه بيشتر از اين ماه دارند که مي توان آن را در چهار بخش بيان نمود :

  1 ـ  دعا :

  سيد بن طاووس از امام صادق و امام کاظم عليهم السلام روايت کرده است که فرمود: از اول ماه تا آخر ماه مبارک، بعد از هر فريضه اين دعا را بخوان :

  اللّهمّ ارْزقْني حجّ بيْتک الْحرام في عامي هذا و في کلّ عامٍ ...

  و همچنين بعد از هر فريضه اين دعا را بخوان :

  يا عليّ يا عظيم يا غفور يا رحيم ...

  شيخ کفعمي در مصباح و بلد الامين از حضرت رسول صلي الله عليه وآله نقل کرده اند که آن حضرت فرمود: هر کس اين دعا را در ماه رمضان بعد از هر نماز واجب بخواند، خداوند متعال گناهان او را مي آمرزد :

  اللّهمّ ادْخلْ علي اهْل الْقبور السّرور، ....

  همچنين مرحوم شيخ کليني در کتاب کافي از ابوبصير روايت کرده که امام صادق عليه السلام در ماه رمضان اين دعا(اللّهمّ ادْخلْ علي اهْل الْقبور السّرور) را مي خواندند .

    2 ـ تلاوت قرآن کريم

  بهترين اعمال در شبها و روزهاي ماه مبارک رمضان تلاوت قرآن است زيرا قرآن در ماه مبارک رمضان نازل شده است، در حديث آمده هر چيزي را بهاري است و بهار قرآن ماه رمضان است و در ماههاي ديگر هر ماه يک بار ختم قرآن سنت است و اقل آن هر شش روز است ولي در رمضان، هر سه روز يک ختم قرآن سنت است و اگر بتواند روزي يک قرآن ختم کند، خوب است .

    3 ـ ذکر و استغفار

  دعا و ذکر صلوات و استغفار از گناهان، در اين ماه بسيار تأکيد شده. و نيز گفتن کلمه لا اله إلّا اللّه .

  در روايتي مي خوانيم: وقتي ماه مبارک رمضان داخل مي شد امام زين العابدين (ع) جز به دعا و تسبيح و استغفار و تکبير، سخن نمي گفت .

    4 ـ نماز

1) مستحب است در هر شب از ماه رمضان دو رکعت نماز خوانده شود به اين نحو که در هر رکعت بعد از حمد سوره توحيد را سه مرتبه بخواند و پس از سلام نماز بگويد :

  سبْحان منْ هو حفيظٌ لا يغْفل، سبْحان منْ هو رحيمٌ لا يعْجل، سبْحان منْ هو قائمٌ لا يسْهو، سبْحان منْ هو دائمٌ لا يلْهو. سپس هفت مرتبه تسبيحات اربعه و بعد بگويد: سبْحانک سبْحانک سبْحانک، يا عظيم اغْفرْ لي الذّنْب الْعظيم . در پايان نيز ده مرتبه صلوات بفرستد بر پيغمبر و آل او .

  روايت شده کسي که اين دو رکعت نماز را بجا آورد خداوند متعال گناهان زيادي را از او بيامرزد .

    2) در روايتي از امام صادق عليه السلام آمده است که هر کس در هر شب از ماه رمضان، سوره فتح را در نماز مستحب بخواند، در آن سال از بلاها محفوظ مي ماند .

   3)  بجا آوردن هزار رکعت نماز در طول شبهاي ماه رمضان .

 

    درباره کيفيت بجا آوردن آن روايات مختلف است ولي آنچه در روايت «علي بن مهران » از امام جواد (ع) نقل شده و گروه کثيري از بزرگان آن را پذيرفته اند چنين است :

  در دهه اول و دوم ماه مبارک رمضان، در هر شبي بيست رکعت نماز خوانده شود (هر دو رکعت به يک سلام) به اين نحو که هر شب، هشت رکعت آن بعد از نماز مغرب و دوازده رکعت آن، بعد از نماز عشا و در دهه آخر، در هر شبي سي رکعت خوانده شود، هشت رکعت بعد از مغرب و بيست و دو رکعت، بعد از نماز عشا، که در مجموع هفتصد رکعت مي شود و باقيمانده آن که سيصد رکعت است در شبهاي قدر خوانده شود، يعني در شب نوزدهم صد رکعت ( به اضافه بيست رکعتي که قبلاً مي خواند) و در شب بيست و يکم صد رکعت (به اضافه سي رکعت) و در شب بيست و دوم نيز صد رکعت (به علاوه سي رکعت) که مجموعاً هزار رکعت مي شود .

  به هنگام افطار، صدقه دهد و روزه داران را افطار دهد هر چند در صورت عدم توانايي، به تعدادي خرما يا جرعه اي آب باشد، افطار دادن از مستحبات بسيار م?کد است که سزاوار است م?منان آن را فراموش نکنند .

 

    از رسول خدا (ص) نقل شده است که هر کس در ماه رمضان، م?من روزه داري را افطار دهد، پاداش آزاد کردن بنده م?مني را دارد و سبب آمرزش گناهان او مي شود .

  وقتي که اصحاب پرسيدند، توان چنين کاري نداريم، فرمود: آن کس که توان ندارد، مقداري شير يا قدري آب و يا تعدادي خرما هم بدهد، خداوند به او چنين پاداشي را عطا مي کند .


 
برگرفته از سايت حوزه